Lallen High School Essay Writing Competition(2022) - Pu Andrew Lalthamuana R.O, Phuldungsei

 NATIONAL WILDLIFE WEEK, 2022

ESSAY WRITING COMPETITION

LALLEN HIGH SCHOOL, LALLEN

 

    National Wildlife Week, ni 2 October atanga ni 8 October thlenga hman takah khan Dampa Tiger Reserve hnuaia Phuldungsei Wildlife Range huamchhungah pawh hman ve a ni a. He hunah hian Tiger Reserve hualtu khua (Fringe Village) zinga mi Lallen khua High School ah Essay Writing Competition neih a ni. Zirlaite chu 'Ramngaw leh Nungcha Humhalh chungchang' tih thupui hmangin Essay hi ziahtir an ni a. Pakhatna atanga pathumna thleng thlan an ni.

 

    Ramngaw leh nungcha humhalh duhna rilru hi naupang te te te atanga kan tuh a pawimawh takzet a. An ni ho hi nakin lawka kan ram leh Khawtlang hruaitute an la ni dawn a. A tirte atanga rilru leh thinlung dik tak pu chunga an thanlen chhoh chuan thangkhat a liam meuh ang a, ramngaw leh nungcha humhalh kawngah nasa takin hmasawnna leh danglamna a thlen ngei dawn a ni.

 









 

Name : Lalrinhlua                    Roll No. : 10                  Class – X

 

RAMNGAW LEH NUNGCHA HUMHALH

 

            Ramngaw hi kan tan a tangkaizia kan hre vek awm e. Kan nitin nunah pawh a tangkai em em a, tunlai khawvel lum zel te pawh hi ramngaw kan tih chereu nasat vang a ni a, kumtin hian ramngaw hi a chereu zel a, chuvangin keini zirlaite leh ramngaw hnaiha chengte chuan ramngaw hi kan humhalh a pawimawh em em a, ramngaw hian tui hna tha tak te a siam a, tui thianghlim in turte kan neih phah a ni.

         Kan chhehvela thing leh mau te pawh kan kitin kan sat mai mai tur a ni lova, a humhalhtu nih kan tum zawk tur a ni.

         Kumtinin loneitu te chuan lo turin ramngaw an vat thin a, hengte hian khawvel sik leh sa a tidanglam nasa em em a, ruahte pawh kum dang angin a hunah a sur thei lo thin a ni.

         Ramngaw kan humhalh that chuan boruak tha kan hmu thei anga, tui in tur tha leh sik leh sa nuam takte kan nei thei bawk dawn a ni.

         Tun ang renga ramngaw hi kan tichereu a nih chuan kan hma hunah leh nakin zela kan thlah te thlenga a nghawng dawn avangin ramngaw hi kan humhalh tlat tur a ni.

         Sava leh nungcha hi mi tamtak chuan an tangkaina leh an hlutna kan hrelo maithei. Thil engkim hi inbuk tawk taka a awm a ngai a, chutiang kawngah chuan ramsa leh nungchate hi an pawimawh em em a, ramsate leh savate hi kan hlauh avangin kan that fo thin a, a bik takin rul hi thah kan ching em em a, rul hi an tangkai em em a, kan buh leh bal eichhetu rannung, sazu leh savate min eisak thin a, chu mai bakah anmahni an pun hluai loh nan an ineitawn thin bawk. Chuvangin rulte hi kan that mai mai tur a ni lova, chutiang bawk chuan nungcha dangte pawh an pawimawh em em a ni.

         Ramsate hi kan chenna ramngaw te min vensaka, kan kapin kan that mai mai tur a ni lo. Mi thenkhatin hralhsumah te an hmang a, kan chenna bul mai a kan sanctuary-ah ngei pawh hian a ruka sapel leh ramvak an awm thin a, hengte hi thil thalo tak a ni a, danin a phalloh mai bakah nakin zel ami te tan hmuh tur awm lovin kan siam phah thei a ni.

         Nungchate hi kan humhalh a kan ven tlat chuan kan nitin nunho zelnaahte pawh a tangkaizia kan hre chho zel ang a, kan chenna khawvel hi ramngaw tha leh boruak hriselte, ramsa chi hrang hrang leh sava mawi tak takte kan nei thei dawn a ni.            

 






 

            Name : Malsawmhlui               Roll No. : 13                  Class – X

 

RAMNGAW LEH NUNGCHA HUMHALH

 

         A hmasain ramngaw humhalh dan tur chungchang sawi ila, kan ram kan leilung hi duat takin kan enkawl tur a ni. Thing leh maute sat mai mai lovin a phun tuah leh a enkawl tuah tan kan tum zawk tur a ni. Ramngaw kan tih chereu chuan tuihna kan neilo anga, kan ram alo chhia anga, chumi anih kan duhloh chuan kan rama thing leh mau te uluk zawka enkawl tur a ni.

         Kan ram hi kumtinin lo zau tak tak neih nan an hmang a, an hal hluah hluah thin a, hei hian kan chenna boruak a tichhia a. Kan ram nuam taka awm reng theihna tur chuan mitin kan pawimawh vek a, kan theih dan kawng erawh a inanglo thei, mitinin theihtawpa hma kan lak chuan kan ram hi a nuam reng ang.

         Nungcha humhalh chu nungchate hi an pawimawh em em vek a, thingkungte pawh savate telloin amahin a inphundarh ngawt lova, kan thlai chin, thingte pawh a nget lo eitu an ni thin a, chuvang chuan nungchate hi suat a, a ti ti zawnga tihloh reng reng tur a ni.

         Nungchate hi kan enkawl tur a ni a, a ti zawng leh a tlangnello zawnga tihloh tur a ni. Heng nungchate tel lo chuan khawvel hi a famkim lova, nunna inpe tawn a, boruak inpe tawn vek kan ni. Nungchate hi silai leh sairawkherh hmang nilovin camera in kan veh zawk tur a ni. Nungcha kan hmuh apiangte chu tih chereu ringawt ngaihtuah lovin kan hmuh apiangte chu camera hmanga an thla laksak zawk mai te hi a tha a ni. Hengtianga kan ti a nih phawt chuan kan ramah heng nungchate, a bik takin sava hram mawi tak takte pawh a hma aia nasa zawkin an hram ri hriat tur a awm dawn a. Kan ram chu heng sava hram te avang hian Rimawi ram a lo ni ang a, a hmaa kan hriat ngailoh sava hram Rimawi te kan hre thei mahna.

         Heng nungchate hi kan ramah hian hmuh tur an vang em em tawh a, eng nge a chhan, kan tih chuan, ram an vak a, sa an chang a, sumdawn nan ten an hmang a anlo hlawk phei chuan an zawngchhang a, an kap reng a, a turah an ngai a, an intihhmuh a, kartluana kal te an tum a, hengho vang hian kan rama nungchate hi an tlem phah a, an lo ral a, tunah phei chuan hmuh tur hi an vang em em a, savate phei chu ei tham mang loh an perhthla a, hengte hi thil tullo tak a ni. Tun atang chuan nungchate hi tichereutu nilovin, a humhalhtu, a hmangaihtuah tan tum zawk tur a ni.

         Nitin heng kan sawite hi mitin tih theih hmalak theih a ni a, kan theih dan a inang vek kherlo thei, mahse kan theih ang tawkin mitin theuhin ramngaw leh nungchate hi i humhalh theuh ang u.

         






            

            Name : Zirsangzela                  Roll No. : 11                  Class – X

 

RAMNGAW LEH NUNGCHA HUMHALH

 

         Ramngaw humhalh hi tunlaiah chuan a pawimawh tawh em em a, ramngaw kan humhalh that loh chuan khawvel hi a lum tual tual dawn a, mihringte pawhin kan tawrh phah dawn a ni. Chuvangin ramngaw kan humhalh dan tur chu thing leh mau te hi tichereu mai lovin phunbelh te uar ila. A khawtlang ang pawhin hnatlangin thing te phun ila kan ramngaw neihchhun te hi keini zirlaite hian kan humhalh tlat chuan kan ram Mizoram ah hian ramngaw hi kan humhalh tha hle dawn a ni.

         Ramngaw humhalh kan sawi chuan ramngaw a cheng nungchate hi ka sawilo theilo. Ramngaw kan humhalhloh chuan nungchate hian an tuar dawn a, ramngaw kan tih chereu vangin ramngaw chu khawlum vangin a kanga tahchuan nungchate hian an thih phah nasa em em a ni.

         Nungcha kan humhalh loh hian thil tam tak a thlen thei a ni, nungchate kan humhalh dawn chuan khawtinah hian strict takin a vengtu awm se, thenkhat chuan an en liam mai mai a, sangha, sakhi, zawng, sanghal, saza, sazuk thlengin an kap a hre reng chungin an zep zel chuan kan rama nungcha awm te an la rem ngei ngei ang. Khawtin Forest Dept. te hian tan la se, sa kap thin te chu an silai nen mansak hmak se, an kah leh theih tawhlohna turin ramngaw a duty te hian a aia nasa zawkin hma la se, chuan zirlaite pawhin kan theih ang angin hmate kan lo la ve anga, ramngaw leh nungcha humhalh te hi a tangkaizia auchhuahpuiin kan tanrual chuan kan theih ngei ka ring.

         Tunlaiah chuan kan Mizoram State Animal Saza te an kap reng, an pawisa tawh lova a lang ngei pawhin sawi pawh an zak tawh lo, an kap tih pawh duty ten an hriat reng pawhin an zep pui a, thuneitu sang te pawh a thleng pha tawh meuh lova hei hian nakinah nghawng a la nei pawi dawn em em a. Zawngchhuak se Forest Dept. zinga zep thin te chu ban hmak se, a humhalh duhzawk mi tha zawk te dah se chutichuan kan humhalh thei ang.

         Ramngaw leh nungcha humhalh tur hian nang leh kei hi kan pawimawh em em a, Mizorama thalai, naupang, tleirawl leh rawltharte hian tan han la ila kan ram Mizorama ramngaw leh nungchate hi kan humhalh thei ngei ang.

         

            

 

Comments

Popular posts from this blog

Forest Ranger (Range Officer) chungchanga Zara kawmna

The Road to Forest Ranger (Range Officer)

SASRD Mizo Memories (2012-2016)